Giữa cuộc điều tra của Công tố viên viên đặc biệt của FBI Robert Mueller về cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, Trump đã tweet vào tháng 6 năm 2018,
“Như đã được nhiều học giả pháp lý đưa ra, tôi có quyền tuyệt đối để tự ÂN XÁ cho chính mình, nhưng tại sao tôi lại làm điều đó khi tôi không mắc tội gì? … ”
Vậy, liệu tổng thống Mỹ có thể ân xá cho chính mình?
Điều II, Phần 2 của Hiến pháp Hoa Kỳ quy định rằng tổng thống “có quyền ban lệnh hoãn án hoặc ân xá cho các hành vi phạm tội chống lại Hoa Kỳ, trừ trường hợp bị luận tội [tại Nghị viện].”
Mặt được,
Một chủ đề khá thú vị!. Vì xưa nay chưa có tổng thống Hoa Kỳ nào tự ân xá cho chính mình nên chưa có tiền lệ. Lý lẽ biện minh lớn nhất là “nếu Hiến pháp không cấm thì tổng thống có thể thực hiện quyền hạn này”.
Mặt không được,
Trong khi đó, một nguyên tắc pháp lý cơ bản là không ai có thể tự đứng ra phán xét cho trường hợp của chính mình, mà phải là do một ai đó khác thực hiện. Còn về mặt ngữ nghĩa, hành động “ban” ân xá có nghĩa là ban cho một người nào đó khác, chứ không phải cho chính mình.
Nhưng có một cách dễ làm hơn (nhưng chẳng vẻ vang gì): ông Trump có thể tạm từ chức, giao quyền cho Phó tổng thống Mike Pence rồi nhận sự ân xá từ Tổng thống tạm quyền, sau đó … phục chức. Thế là chẳng còn tội lỗi gì nữa!
Lịch sử Hoa Kỳ từng có tiền lệ: Gerald Ford đã ân xá cho người tiền nhiệm Richard Nixon trong vụ Watergate năm 1974. Nhưng trong trường hợp như vậy, Nixon đã từ chức vĩnh viễn và Ford nắm quyền tổng thống đến hết nhiệm kỳ.
